Vì sao mỗi người có tính cách khác nhau? | Sức khỏe

5 đặc điểm cơ bản

Mọi người đều có thể được mô tả là có mức độ khác nhau về Openness (cởi mở), Conscientiousness (tận tâm), Extraversion (hướng ngoại), Agreeableness (dễ chịu), Neuroticism (tâm lý bất ổn). Nhưng trái với nhận thức thông thường, chúng ta không bị giới hạn trong một loại tính cách nhất định.

Không ai hoàn toàn là một người hướng ngoại hoặc một người hướng nội, hoặc một người hoàn toàn gọn gàng hoặc một người cẩu thả… Christopher Soto, nhà tâm lý học tại Colby College (Mỹ), nói với Live Science: “… hầu hết mọi người rơi vào một nơi nào đó ở giữa”.

Tính cách khác nhau rất nhiều

Ví dụ, tận tâm liên quan đến các hành vi như lập kế hoạch và cân nhắc, rất quan trọng với các loài linh trưởng và động vật có vú khác để chăm sóc con cái, chọn bạn tình và sống theo nhóm. Gọn gàng và có trật tự – các khía cạnh của tận tâm – cũng có lợi thế tiến hóa.

Theo các nghiên cứu được công bố năm 2015 trên tạp chí Integrative & Comparative Biology, các loài nhện dệt mạng gọn gàng bắt được nhiều con mồi hơn. Chim sẻ Darwin xây dựng các tổ gọn gàng hơn và ngụy trang tốt sẽ thu hút nhiều bạn tình hơn, theo Biological Journal of the Linnean Society. Và các nhà khoa học đã báo cáo vào năm 2011 trên tạp chí Animal Behavior rằng những con ong vệ sinh hơn, loại bỏ nhiều thành viên chết hơn làm giảm nguy cơ mắc bệnh, tăng cân và sinh sản nhiều hơn, theo Live Science.

Sự tiến hóa cũng có thể giải thích tại sao tính cách khác nhau rất nhiều. Tùy thuộc vào tình huống, mỗi Big Five có thể là lợi thế. Ví dụ, tận tâm là tuyệt vời cho các mối quan hệ. Nhưng nếu một con sư tử đang lao vào bạn, bạn sẽ tốt hơn với tính cách ít dễ chịu và hung dữ hơn. Thế giới rất khó đoán, mọi khía cạnh của mỗi đặc điểm tính cách có thể hữu ích ở những thời điểm khác nhau, nên thay vì phát triển một loại tính cách duy nhất tối ưu cho mọi tình huống, chúng ta lại có nhiều loại.

“Không có giải pháp duy nhất cho tính cách và hành vi mà bạn nên thể hiện”, Sulloway nói với Live Science.

Tính cách khác biệt do di truyền, môi trường…

Trên thực tế, đối với con người, khoảng một nửa sự khác biệt trong tính cách là do di truyền, Christopher Soto nói. Phần còn lại của sự thay đổi trong tính cách đến từ môi trường, chẳng hạn như kinh nghiệm sống và thứ tự sinh. (Những đứa con đầu lòng có xu hướng quyết đoán hơn, trong khi những đứa trẻ thứ có xu hướng hài hước hơn…).

“Không một đặc điểm hay biểu hiện nào của một tính cách sẽ phục vụ bạn tốt mọi thời điểm trong ngày,” Sulloway nói. Con người, sau tất cả, đã phát triển để học hỏi từ môi trường, theo Live Science.

Khi trẻ em trở thành thanh thiếu niên, chúng trải qua sự giảm sút tạm thời về sự dễ chịu và tận tâm; chúng có thể ích kỷ, chiêu trò và lười hơn. Nhưng khi con người trưởng thành từ tuổi trưởng thành đến tuổi trung niên, những thử thách và đau khổ của cuộc sống – tăng trách nhiệm, mối quan hệ cá nhân và những thứ tương tự – làm cho họ dễ chịu hơn, tận tâm hơn, ổn định hơn về mặt cảm xúc và ít bất ổn hơn, theo Live Science.

Nghiên cứu năm 2015 được công bố trên Personality and Social Psychology còn kết luận, bạn thậm chí có thể điều chỉnh tính cách của mình theo mục đích.

Vì vậy,  trong khi đặc điểm tính cách có thể định danh bạn là ai, nhưng nó không nhất thiết quyết định bạn sẽ trở thành ai, theo Live Science.